زنانِ طایفۀ کلب

می گویند هنوز هم هر وقت از سبکسری، بی خیالی، شکار، می گساری و اطوار کودکانۀ یزید به تنگ می آید، با کنایه به «میسون» می گوید: «زنان طایفۀ کلب، میانه نمی زایند؛ یا عباس می زایند یا یزید! کاش مردپروری را از مادر عباس می آموختی.»

گویا میسون یک بار پاسخ داده: «عجیب است از امیرالمؤمنین و خلیفۀ مسلمین که از من می خواهند شیوۀ تربیتی مادر عباس دختر حزام را جایگزین روش مادرشان بانو هند دختر عقبة بن ربیعه کنم. من نیز چون شما در عجبم از این که چرا نه فقط پسران که حتی دختران علی هم از پسران ما، مردانه ترند!!»

 

+ ماه به روایت آه - ابوالفضل زرویی نصرآباد

بندگانِ پروردگار

وقتی به چند قدمی عباس و برادرانش رسیدم، برای لحظاتی، دست از کار کشیدند. «سلام و درود خدا بر عباس فرزند علی و برادرانِ والا قدرش.»

«سلام بر بندۀ خدا و میهمان ما که حبیب خداست. خوش آمدی.»

خدایا، چقدر این جوانمردان، زیباروی، مهربان، کریم، مؤدب و میهمان نوازند. تا به حال، کسی با این مایه مهربانی و احترام با من سخن نگفته بود. در طول عمر، هرگز کسی با نگاه از من میزبانی نکرده بود و هرگز طعم و لذت میهمانی نگاه را درک نکرده بودم. برای اولین بار بود که احساس می کردم انسانم و درخور احترام. آه، نکند مرا فردی آزاد پنداشته اند که چنین مهربانانه با من سخن می گویند؟ باید این اشتباه را اصلاح کنم. «من «کزمان» بندۀ «عبدالله بن ابی مُحلّ»، دایی زادۀ شما والا تباران هستم.»

عباس با مهربانی زیر بازویم را گرفت و با لبخند گفت: «همۀ ما بندگان پروردگاریم و آن که پرهیزگارتر است، نزد خدا گرامی تر است. باید خسته باشی و نیازمند پذیرایی و استراحت. بیا تا به خیمه گاه برویم.»

 

+ ماه به روایت آه - ابوالفضل زرویی نصرآباد

آخرین نماز در محراب

«ببین. خوب ببین. این هم اردوگاه سپاه جرّار حسین.»

جز سه – چهار خیمه که مشخصاً جان پناه بانوان و اطفال بود و دو – سه چادر که سایبان و استراحتگاه مردان به نظر می رسید، چیزی دیده نمی شد. در برابر همین خیمه گاه، صفوف نماز در حال شکل گیری بود. در کوفه می گفتند: حسین نیز همچون پدرش علی، قواعد سنت و شریعت را فرو گذاشته، نماز را ترک گفته و با گردآوری سپاهی عظیم بر علیه خلیفۀ اسلام خروج کرده و عَلَمِ محاربه افراشته است. خدایا، این چه معمّایی است؟ نجوای بشیر، رشتۀ افکارم را گسست: «آن غلام سیاه را در صف اول نماز می بینی؟ روز اول که خسته و درمانده به این جا رسیدیم، بی آن که مجال استراحتی باشد، به دستور مالک، مجبور به بار گشودن و برپایی چادر شدم. از خستگی، آرزوی مرگ می کردم. ناگاه این غلام با مشکی آب گوارا، همچون فرشتۀ نجات رسید و یاری ام داد. وقتی از نام و نشانش پرسیدم، گفت که «جون» غلام حسین بن علی است و به خواست سرورش به یاری ما آمده است. وقتی عقیدۀ مردم کوفه را دربارۀ حسین و پدرش علی به او گفتم و پرسیدم که چرا آنان با وجودِ خویشاوندی و نزدیکی با رسول خدا، نماز و سایر شرایع را ترک گفته و به محاربه با دین خدا برخاسته اند؟ طوری خندید که دندان های سفیدش پیدا شد. آن گاه با لحنی غمزده گفت: «آیا واقعاً این گونه می اندیشند؟ به خدا قسم نماز کسی را عاشقانه تر از نماز سرورم حسین – که سلام خدا بر او باد – ندیده ام. و اما آنچه در باب مولای مان علی – که درود خدا بر او – می گویند؛ چه فراموشکار و بی وفایند مردم کوفه. گیرم که خلیفه و خطیبانش بر فضایل و مکارمی که خود بدانها معترفند، چشم می بندند، اما آیا مردم نیز از یاد برده اند که علی، در شهرشان، بیست سال پیش از این، آن گاه که ضربت شهادت خورد، کجا بود و به چه کاری مشغول بود؟»»

«آه... آه خدایا، مرا ببخش. سال ها علی را به جهت ترک گفتنِ نماز نکوهش کرده ایم، بی آن که به یاد آوریم که واپسین نماز جماعتش را در محراب به خون کشیدند. وای بر من ای بشیر. وای بر من.»

 

+ ماه به روایت آه - ابوالفضل زرویی نصرآباد

تعبیر شد خوابِ کودکی

به حرم پیامبر که می رسی، داخل نمی شوی، دو دست بر چهارچوبه در می گذاری و فریاد می زنی: «یا جداه! من خبر شهادت برادرم حسین را برایت آورده ام.»

و همچون آفتابی که در آسمان عاشورا درخشید و در کوفه و شام به شفق نشست، در مغرب قبر پیامبر، غروب می کنی. افتان و خیزان به سمت قبر پیامبر می دوی، خودت را روی قبر می اندازی و درد دلت را با پیامبر، آغاز می کنی. شاید به اندازه همه آنچه که در طول این سفر گریسته ای، پیش پیامبر، گریه می کنی و همه مصائب و حوادث را مو به مو برایش نقل می کنی و به یادش می آوری آن خواب را که او برای تو تعبیر کرد. انگار که تو هنوز همان کودکی که در آغوش پیامبر نشسته ای و او اشک های تو را با لب هایش می سترد و خواب تو را تعبیر می کند: «آن درخت کهنسال، جد توست عزیز دلم که به زودی تندباد اجل او را از پای درمی آورد و تو ریسمان عاطفه ات را به شاخسار درخت مادرت فاطمه می بندی و پس از مادر، دل به پدر، آن شاخۀ دیگر خوش می کنی و پس از پدر، دل به دو برادر می سپاری که آن دو نیز در پی هم، ترک این جهان می گویند و تو را با یک دنیا مصیبت و غربت، تنها می گذارند.»

تعبیر شد خواب کودکی های من پیامبر! و من اکنون با یک دنیا مصیبت و غربت تنها مانده ام.

 

+ آفتاب در حجاب - سید مهدی شجاعی

بدتر از این، در توانشان نبود!

زنان، زنان مدینه، زنان بنی هاشم که چند ماه پیش، تو را بدرقه کردند اکنون تو را به جا نمی آورند. باور نمی کنند که تو همان زینبی باشی که چند ماه پیش، از مدینه رفته ای. باور نمی کنند که درد و داغ و مصیبت، در عرض چند ماه بتواند همۀ موهای زنی را یک دست سپید کند، بتواند چشم ها را این چنین به گودی بنشاند، بتواند رنگ صورت را برگرداند و بتواند کسی را این چنین ضعیف و زرد و نزار گرداند. و تازه آنها چگونه می توانند بفهمند که هر مو چگونه سپید گشته است و هر چروک با کدام داغ، بر صورت نقش بسته است. امام در میان ازدحام مردم، از خیمه بیرون می آید، بر روی بلندی ای می رود و در حالی که با دستمالی، مدام اشک هایش را می سترد، برای مردم خطبه می خواند، خطبه ای که در اوج حمد و سپاس و رضایت و اقتدار، آنچنان ابعاد فاجعه را برای مردم می شکافد که ضجه ها و ناله هایشان، بیابان را پر می کند: «همینقدر بدانید مردم که پیغمبر به جای اینکه سفارش ما را کرد، اگر توصیه کرده بود که با ما بجنگند، بدتر از آنچه که کردند در توانشان نبود.»

 

+ آفتاب در حجاب - سید مهدی شجاعی

مسلمان شدن

مردی سرخ روی از اهالی شام به فاطمه دختر امام حسین نگاه می کند و به یزید می گوید: «این کنیزک را به من ببخش.»

فاطمه ناگهان بر خود می لرزد، ترس در جانش می افتد، خود را در آغوش تو می افکند و گریه کنان می گوید: «عمه جان! یتیم شدم! کنیز هم بشوم؟!»

و تو فاطمه را در آغوشت پناه می دهی و آنچنانکه یزید و آن مرد بشنوند، می گویی: «نه عزیزم! این حرف بزرگتر از دهان این فاسق است.»

و خطاب به آن مرد می گویی: «بد یاوه ای گفتی پست فطرت! اختیار این دختر نه به دست توست و نه به دست یزید.»

یزید دندان هایش را به هم می ساید و به تو می گوید: «این اسیر من است. من هر تصمیمی بخواهم درباره اش می گیرم.»

تو پاسخ می دهی: «به خدا که چنین نیست. چنین حقی را خدا به تو نداده است. مگر از دین ما خارج شوی و به دین دیگری درآیی.»

آتش خشم در جان یزید شعله می کشد و پرخاشگر می گوید: «به من چنین خطاب می کنی؟ این پدر و برادر تو بودند که از دین خارج شدند.»

تو می گویی: «تو و جدت اگر مسلمان هستید، به دست جدم و پدرم مسلمان شده اید.»

یزید در مقابل این کلام تو، پاسخی برای گفتن پیدا نمی کند، جز آنکه لجوجانه بگوید: «دروغ می گویی ای دشمن خدا.»

تو اما همین کلامش را هم بی پاسخ نمی گذاری: «چون زور و قدرت دست توست، از سر ستم، ناسزا می گویی و می خواهی به زور محکوممان کنی.» 

 

+ آفتاب در حجاب - سید مهدی شجاعی

رأس الجالوت

رأس الجالوت، پیرمردی است از علمای بزرگ یهود که یزید برای به رخ کشیدن قدرت خود، او را به این مجلس، دعوت کرده است. اما اکنون شنیدن حرف های تو و دیدن رفتار یزید، او را دچار حیرت و شگفتی کرده است. رو می کند به یزید و می پرسد: «آیا این سر، واقعاً سر فرزند پیامبر شماست و این کاروان، خاندان اویند؟!»

یزید می گوید: «آری، اینچنین است.»

رأس الجالوت می پرسد: «به چه جرمی اینها کشته شدند؟»

یزید پاسخ می دهد: «او در مقابل حکومت ما قد برافراشت و قصد براندازی حکومت ما را داشت.»

رأس الجالوت، بهت زده می گوید: «فرزند پیامبر که به حکومت، شایسته تر است. نسل من پس از هفتاد پشت به داود پیامبر می رسد و مردم به سبب این اتصال، مرا گرامی می دارند، خاک قدم های مرا بر چشم می کشند و در هیچ مهم، بی حضور و مشورت و دستور من عمل نمی کنند. چگونه است که شما فرزند پیامبرتان را به فاصله یک نسل می کشید و به آن افتخار می کنید؟ به خدا قسم که شما بدترین امتید.»

یزید که همۀ اینها را از چشم خطابۀ تو می بیند، خشمگین به تو نگاه می کند و به او می گوید، «اگر پیامبر نگفته بود که: «اگر کسی، نامسلمانی را که در پناه و تعهد اسلام است بیازارد، روز قیامت دشمن او خواهم بود.» هم الان دستور قتلت را صادر می کردم.»

رأس الجالوت می گوید: «این کلام که حجتی علیه خودِ توست! اگر پیامبر شما دشمن کسی خواهد بود که معاهد نامسلمان را بیازارد، با تو که اولاد او را کشته ای و آزرده ای چه خواهد کرد؟! من به چنین پیامبری ایمان می آورم.»

و رو می کند به سر بریدۀ امام و می گوید: «در پیشگاه جدت گواه باش که من شهادت می دهم به وحدانیت خدا و رسالت محمد صلی الله علیه و آله.»

یزید دندان می ساید و می گوید: «عجب! به دین اسلام وارد شدی. من که پادشاه اسلامم، چنین مسلمانی را نمی خواهم.»

و فریاد می زند: «جلاد! بیا و گردن این یهودی را بزن.»

 

+ آفتاب در حجاب - سید مهدی شجاعی

چه کسی ایشان را کشته است؟!

زنی پیش می آید و به بچه های کوچکتر کاروان، به تصدق، نان و خرما می بخشد. تو زخم خورده و خشمگین، خود را به بچه ها می رسانی، نان و خرما را از دستشان می ستانی و برمی گردانی و فریاد می زنی: «صدقه حرام است بر ما.»

پیرمردی زمینگیر با دیدن این صحنه، اشک در چشم هایش حلقه می زند، بغض، راه گلویش را می بندد و به کنار دستی اش می گوید: «عالم و آدم از صدقه سر این خاندان، روزی می خورند. ببین به کجا رسیده کار عالم که مردم به اینها صدقه می دهند.»

همین معرفی های کوتاه و ناخواستۀ تو، کم کم وِلوله در میان خلق می اندازد: «یعنی اینان خاندان پیامبرند؟!»

«از روم و زنگ نیستند؟!»

«خارجی نیستند؟!»

«این زن، همان بانوی بزرگ کوفه است؟!»

«اینها بچه های محمد مصطفایند؟!»

«این زن، دختر علی است؟!»

پچ پچ و وِلوله اندک اندک به بُغض بدل می شود و بغض به گریه می نشیند و گریه، رنگ مویه می گیرد و مویه ها به هم می پیچد و تبدیل به ضجّه می گردد. آنچنانکه سجّاد، متعجب و حیرت زده می پرسد: «برای ما گریه و شیون می کنید؟ پس چه کسی ما را کشته است؟»

 

+ آفتاب در حجاب - سید مهدی شجاعی

می دانستی، اما...

می دانستی که کربلایی هست، می دانستی که عاشورایی خواهد آمد. آمده بودی و مانده بودی برای همین روز. اما هرگز گمان نمی کردی که فاجعه تا بدین حد عظیم و شکننده باشد. می دانستی که حسین به هر حال در آغوش خون خواهد خفت و بر محمل شهادت سفر خواهد کرد اما گمان نمی کردی که کشتن پسر پیامبر پس از گذشت چند ده سال از ظهور او این همه داوطلب داشته باشد. شهادت ندیده نبودی. مادرت عصمت کبری و پدرت علی مرتضی و برادرت حسن مجتبی همه هنگام سفر رخت شهادت پوشیدند. چشمت با زخم و ضربت و خون ناآشنا نبود. این همه را در پهلو بازوی مادر، فرق سر پدر و طشت پیش روی برادر دیده بودی اما هرگز تصور نمی کردی که دامنۀ قساوت تا این حد، گسترده باشد.

 

+ آفتاب در حجاب - سید مهدی شجاعی

جانم فدای تو مادر!

می دانی که در پی این رفتن، بازگشتی نیست. و می دانی که قصۀ وصال به سر رسیده است و فصل هجران سر رسیده است. و احساس می کنی که به دست های حسین از فاطمه کوچک، نیازمندتری و احساس می کنی که بی رهتوشۀ بوسه ای نمی توانی بار بازماندگان را به منزل برسانی. و ناگهان به یاد وصیت مادرت می افتی؛ بوسه ای از گلوی حسین آنگاه که عزم را به رفتن بی بازگشت جزم می کند. چه مهربانی غریبی داشتی مادر! که در وصیت خود هم، نیاز حیاتی مرا لحاظ کردی. برخیز و حسین را صدا بزن! با این شتابی که او پیش می راند، دمی دیگر، صدای تو، به گرد گام هایش هم نمی رسد. دمی دیگر او تن خود را به دست نیزه ها می سپارد و صدای تو در چکاچک شمشیرها گم می شود. اما با صلابتی که او پیش می رود، رکاب مردانه ای که او می زند، بعید... نه، محال است خواهش خواهرانه تو بتواند عنان رفتنش را به سستی بکشاند. این همه تلاش کرده است برای کندن و پیوستن، چگونه تن می دهد به دوباره نشستن؟! پس چه باید کرد؟ زمان دارد به سرعت گام های اسب می گذرد و تو چون زمین ایستاده ای، اگرچه داری از سر استیصال، به دور خودت می چرخی. یا به زمان بگو که بایستد یا تو راه بیفت. اما چگونه؟ اسم رمز! نام مادرتان زهرا! تنها کلامی که می تواند او را بایستاند و تو را به آرزویت برساند: «مَهلاً مَهلا! یابن الزهرا! قدری درنگ... مهلتی ای فرزند زهرا!»

ایستاد! چه سرّ غریبی نهفته است در این نام زهرا! حالا کافیست که چون تیر از چلۀ کمان رها شوی و پیش پایش فرود بیایی: «بچه ها؟»

«بسپارشان به امان خدا.» احترام حضور توست یا حرمت نام زهرا که حسین را از اسب پیاده کرده است و بوسه گاه تو را دست یافتنی تر. نه فرصت است و نه نیاز به توضیح واضحات که حسین، هم وصیت مادر را می داند و هم نیاز تو را می فهمد. فقط وقتی سیراب، لب از گلوی حسین برمی داری، عمیق نفس می کشی و می گویی: «جانم فدای تو مادر!»

و کسی چه می داند که مخاطب این «مادر» فاطمه ای است که این بهانه را برای تو تدارک دیده است یا حسینی است که تو اکنون او را نه برادر که پسر می بینی و هزار بار از جان عزیزتر. یا هر دو؟!

 

+ آفتاب در حجاب - سید مهدی شجاعی